CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, fındığın uluslararası pazarındaki payının 130 milyar dolara ulaştığını ancak dünya fındık üretiminin yüzde 70’ini karşılayan Türkiye’nin gelirinin 2 milyar dolarda kaldığını belirtti. Torun, “Malum bir yabancı firmanın yıllık cirosu bile 14 milyar dolar. Biz üretiyoruz yabancılar kazanıyor. İktidara sormak istiyoruz: Siz fındığı bitirmeye yemin mi ettiniz?” dedi. Bu yıl fındık taban fiyatının 4 dolar karşılığı Türk Lirası’nın altına düşmemesi gerektiğini ifade eden Torun, “Üreticimizi kartellere teslim etmeyeceğiz” diye konuştu.

İKTİDARDAN TIK YOK

“Bir fındık mevsiminin başındayız. Bir hafta içinde sahilden başlamak üzere bahçelere gireceğiz. Ama ne yazık ki hala hayal kırıklığımız devam ediyor. İktidar hala bir fiyatı belirleyememenin acizliği içerisinde. Üretici bugüne kadar her türlü maliyete katlandı. Şimdi bir beklenti içerisinde. Ama maalesef iktidardan tık yok.

Fındığın dünya pazarındaki payı yıllık 120-130 milyar dolara ulaştı. Dünyadaki fındığın yüzde 70’ini biz üretiyoruz. Ancak bizim ihracat kazancımız ortalama 2 milyar dolar. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Malum yabancı firmanın yıllık cirosu bile 14 milyar dolar. Yani bizim fındığımızı yok pahasına toplayanlar yılda 14 milyar dolar kazanırken, Türkiye Cumhuriyeti 2 milyar dolar kazanıyor. Biz üretiyoruz yabancılar kazanıyor. Üreticimizi bu firmalara işçi haline getirmek istiyorlar. Bahçelerimizi belki de yarın kiralık durumuna düşürmek istiyorlar ama buna izin vermeyeceğiz.

ÜRETİCİNİN ALIN TERİNİ BİRİLERİNE AKTARIYORLAR

Yetmiyor, iktidar üreticiyi desteklemek yerine, bu yabancı firmaya teşvik veriyor. Bu şirket 2020 yılında 700 milyon liralık devlet desteği aldı. Ama bizim üreticimizin alan bazlı desteği 9 yıldır değişmedi 170 lira. Üreticinin alın terini birilerine aktardılar. Buradan iktidara sormak istiyoruz: Siz fındığı bitirmeye yemin mi ettiniz? Üreticiyi yoksulluğa mahkûm etmeye yemin mi ettiniz? Fındığı bu hale düşürenlerin sokağa çıkacak yüzü olmaması lazım, eğer yüz varsa.

VERİMLİLİKTE GERİYE GİDİYORUZ

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2022 Fındık Raporu’nda şöyle diyor: ‘Fındıktaki en büyük sorun, verim düşüklüğüdür.’ Rapora göre; Türkiye’de dekar başına 84 kilogram fındık üretiliyor. Ancak Amerika’da dekar başına 238, Ermenistan’da 207, Fransa’da 206, İtalya’da 153 kilogram üretim yapılıyor. Yabancı ülkeler verimliliği artırırken biz geriye gidiyoruz. Tarım ve Orman Bakanı’na soru önergesiyle sorduk. Madem böyle bir tespitiniz var, bu sorunu çözmek için ne yapıyorsunuz? Hangi adımı atıyorsunuz?

FINDIK 4 DOLAR OLMALI

Tarım ve Orman Bakanı’na verdiğimiz önergede sorduk. Fındık bir ihraç ürünüyse, fiyatı da ihraç edildiği döviz cinsinden belirlenmelidir. Köprünün yolun ücretini dolar üzerinden belirliyoruz ama fındığı belirleyemiyoruz. Dünya örneklerine bakıldığında fındık 4 dolar karşılığı Türk Lirası altına düşmemelidir. Böyle bir çalışmanız var mı yok mu diye Tarım Bakanı’na sorduk, üreticinin hakkı için cevap bekliyoruz. Geçen yıl 52 lira fiyat açıkladılar. Şu an 1,9 dolar. Fındığı dolar bazında tarihin en düşük seviyesine gerilettiler. Bunu üreticimiz hak etmiyor. Bu Karadeniz bölgemize Ordumuza yapılmış bir ihanettir.

FINDIK İTHAL EDİYORUZ

Üretimin yüzde 90’ını ihraç eden Türkiye, her yıl belli oranda fındık ithal etmeye başladı. 2009-2011 yılları arasında ortalama 3 bin ton fındık ithal edilirken, 2020-2021 sezonunda bu rakam 16 bin tona ulaşarak zirveye çıktı. Yani 2011 yılına göre ithalat tam 4 kat arttı. Yıllar önce söyledik yine söylüyoruz. Bu kayıtsızlık devam ederse, iktidarın üreticiyi yok sayan bu politikaları devam ederse belki de fındığı ithal edeceğiz.

ÜRETİCİYİ KARTELLERE TESLİM ETMEYECEĞİZ

Fındık için; 5-10 ve 20 yıllık planlamalar yapılmalı, milli bir politika oluşturulmalı. Fındık, stratejik ürün olarak belirlenmeli. Milli servetimiz devlet tarafından korunmalı. Hep yıllık planlar yaptılar, belli bir fiyat verdiler, mağdur olan hep üreticimiz oldu. 2014’ten bu yana değişmeyen 170 liralık alan bazlı destek mutlaka 600 liraya çıkarılmalıdır. Gübre başta olmak üzere artan girdi maliyetleri sübvanse edilmeli. 2B arazilerindeki sorunlar, bir an önce üretici lehine çözülmelidir. Vatandaşın mağduriyeti giderilmelidir. Böyle bir değerimiz elimizde varken, maalesef her geçen gün üretici yoksullaşıyor. Bölgeye de ciddi anlamda olumsuz olarak yansıyor. Şimdi tekrar uyarıyoruz. Zaten bu yıl fındık bazı doğal afetlerle karşı karşıya kaldı. Belli ki rekoltede bir düşüş olacak. Hiç değilse üreticinin yüzünü güldürecek o fiyatı verin. 4 doları verin. Bu konunun takipçisi olacağız ve üreticimizi bu kartellere asla teslim etmeyeceğiz.”